De beslissingsboom leidt u naar een duurzamere verwarmingssysteem passend bij de huidige of toekomstige situatie van uw woning.
Deze beslissingsboom neemt zowel het huidige beleid in acht als de uitgezette 2050 doelstellingen.
De beslissingsboom vangt voor iedereen aan op hetzelfde punt met de zelfde vraag: “Kan u zich op (nabijgelegen) warmtenet aansluiten?”; maar afhankelijk van de isolatiegraad, uw afgiftesysteem en omgevingsfactoren zal u een andere oplossing verkrijgen.
Sommigen kunnen deze vraag onmiddellijk beantwoorden anderen zullen hiervoor hun gemeente voor moeten contacteren.
Elke gemeente stelt zijn warmtezoneringsplan op. Binnen dit plan worden alle warmtebronnen en warmtevragen in kaart gebracht. Op basis daarvan worden zones aangeduid voor collectieve en individuele warmte. Collectieve warmte kan onder andere via warmtenetten die de warmte van een warmtebron tot aan de warmtevraag via een buizennetwerk brengen. Deze bron kan zowel restwarmte zijn, aquathermie, warmtepomp, etc.
Meer info over warmtenetten vindt u hier.
De planning en realisatie van zo een warmtenetwerk kan enkele jaren in beslag nemen. Het betekent dus niet de afwezigheid van een warmtenet in jouw straat, er op duidt dat hier geen warmtenet komt binnen afzienbare tijd. Warmtenetten komen typisch in gebieden waar een hoge warmtevraag is bv verstedelijkte omgeving, industriegebieden, dicht bebouwde regio’s, etc.
EPC staat voor Energieprestatiecertificaat. Een document dat toont hoe energiezuinig een gebouw is. Het bevat info over de isolatie van de woning, de beglazing, het verwarmingssysteem, etc.
Aan uw woning wordt via een EPC-label een letter tussen A+ en F gegeven. A betekent dat u woning heel energiezuinig is en F duidt erop dat u woning energieveslindend is.
De Vlaamse regering doelt dat tegen 2050 elke woning gemiddeld een A-label heeft. Minder dan 5% van de woningen heeft vandaag een A-label. Gemiddeld heeft ons huidig woningbestand vandaag label D.
Woningen met A of A+ label zijn klaar om te verwarmen via een warmtepomp.
Heeft u woning een lager label dan kan deze alsnog klaar zijn voor een warmtepomp. Enkele indicaties:
Onafhankelijk van uw verwarmingsinstallatie (stookolieketel, gasketel of warmtepomp) zal u steeds minder verbruiken en dus een lagere energiefactuur hebben indien u woning goed is geïsoleerd.
Door te isoleren zal u de warmtevraag van uw woning beperken, uw woning zal minder warmte verliezen. Het vermogen dat u nodig heeft om uw woning te verwarmen neemt af door te isoleren en zo daalt ook uw energiefactuur.
Een warmtepomp werkt typisch efficiënt tot een afgiftetemperatuur van 55°C. Wanneer de woning voldoende geïsoleerd is zal een afgiftetemperatuur van 55°C volstaan om een aangenaam binnenklimaat te creëren.
Is de woning slecht geïsoleerd dan zal dit, vooral op koude dagen, niet volstaan. Bent u niet van plan om uw woning in de komende jaren te isoleren, maar wil u toch uw aandeel fossiele verwarming verminderen dan kan u kiezen voor een hybride systeem. Bij een goed gedimensioneerd hybride systeem zal op koude dagen de ketel de afgiftetemperatuur verhogen tot boven de 55°C. In de tussenseizoenen verwarmt u wel fossielvrij want dan is de warmtepomp voldoende.
U volgde de pijl label A, uw woning is dus voldoende geïsoleerd. Vooraleer een keuze te maken tussen de type warmtepompen kijken we eerst nog naar ruw afgiftesysteem.
Een afgiftesysteem is nodig om de warmte opgewekt door het verwarmingstoestel te verspreiden doorheen uw woning. Uw afgiftesysteem kan een leidingnetwerk zijn die het geproduceerde warm water door uw ketel of warmtepomp brengt naar het afgiftepunt bv radiatoren of vloerverwarming.
Indien u uw woning vandaag verwarmt via accumulatieverwarming en u wil geen watergebaseerd afgiftesysteem (bv radiatoren of vloerverwarming) in uw woning plaatsen, kan u kiezen voor een lucht-luchtwarmtepomp.
Belangrijk is om te weten of dit afgiftesysteem op lage temperatuur werkt of op hoge temperatuur. Deze temperatuur is niet af te lezen op uw thermostaat, maar is de vertrektemperatuur die af te lezen is op uw ketel of warmtepomp.
Hoge temperatuur afgiftesysteem betekent een afgiftesysteem met een temperatuur van meer dan 55°C, klassiek 70°C tot 90°C. In vele gevallen zal uw afgiftesysteem bestaan uit dit de “traditionele” radiatoren. Er wordt warm water door de radiatoren gepompt en hiermee wordt de ruimte verwarmd door middel van straling en convectie.
Wanneer u uw woning verder isoleert, zal u minder warmte nodig hebben en zijn uw radiatoren overgedimensioneerd voor uw huidige warmtevraag. Doe de 50°C test en kijk of u eigenlijk ook een aangenaam binnenklimaat kan creëren op lage temperatuur: 50° test.
Lage temperatuur afgiftesyteem betekent dus een afgiftesysteem met een temperatuur van maximum 55°C. Een voorbeeld hiervan is vloerverwarming. Daarbij stroomt warm water door leidingen die zijn weggewerkt in de vloer. Een alternatief kan wandverwarming zijn, waarbij dit principe wordt toegepast in de wanden bv wanneer u uw vloer niet wil opbreken
Er zijn ook andere lagetemperatuur afgiftesystemen:
Indien uw woning geschikt is voor een warmtepomp heeft u verschillende opties.
1. Lucht-luchtwarmtepomp:
Indien u geen watergebaseerd afgiftesysteem wil (geen vloerverwarming of radiatoren) kan u kiezen voor een lucht-luchtwarmtepomp. Zoals hieronder geïllustreerd bestaan deze warmtepompen uit een buitenunit die de buitenlucht onttrekt en verwarmt of koelt en een binnenunit die de warme of koude lucht afgeeft aan de woning. Deze binnenunit kan een wand-, vloer- of plafondmodel zijn. Om de volledige woning te verwarmen bestaat de warmtepomp uit verschillende binnenunits die elk een specifieke ruimte verwarmen. De buitenunit kan zowel op het dak als op de grond staan.
Premies voor lucht-lucht warmtepomp kan u hier raadplegen.
2. Lucht-waterwarmtepomp:
Een lucht-waterwarmtepomp maakt gebruik van de warmte in de omgevingslucht (buitenunit). Binnen heeft u een afgiftesysteem op basis van water (op lage temperatuur). Dit kan via vloerverwarming of lage temperatuur radiatoren.
Dit systeem wordt gekenmerkt door een tragere reactiesnelheid. Het doel is om de woning continu op een constante comforttemperatuur te houden. U zet de warmtepomp niet uit tijdens het stookseizoen, maar verhoogt en verlaagd het setpoint om zo de gewenste binnentemperatuur te creëren. Deze trage reactiesnelheid zorgt voor een zeer beperkte vermogenspiek ten opzichte van de gemiddelde huishoudelijke piek. Hierdoor heeft een goed gedimensioneerde lucht-waterwarmtepomp geen noemenswaardige impact op het capaciteitstarief. Daarnaast kan u met dit systeem ook sanitair warm water produceren.
Actieve koeling is mogelijk via de lucht-waterwarmtepomp. Dit betekent dat u elektrische energie nodig hebt om te koelen. Indien er via vloerverwarming wordt gewerkt spreken we van verfrissing en niet van airco. Indien ook PV-panelen aanwezig zijn op de woning kan het energieverbruik voor actieve koeling in de zomer gecompenseerd worden via de zelfgeproduceerde groene stroom.
De investeringskosten zijn lager dan bij een grond-waterwarmtepomp om dat u geen captatie net moet aanleggen. In de SCOP is het energieverbruik voor de watercirculatie niet inbegrepen. Deze warmtepompen werken enkel met actieve koeling, waarbij elektriciteit wordt verbruikt voor het koelen.
3. Geothermische warmtepompen:
Bij een geothermische warmtepomp: de warmtebron is de bodem. Daarbij wordt een netwerk van buizen in de grond geplaatst waardoor vloeistof circuleert.
Er bestaan 2 soorten, namelijk horizontaal en verticaal.
Meer informatie over premies voor warmtepompen kan u hier terugvinden.
4. Hybride warmtepompen:
Er wordt gesproken van een hybride warmtepomp als een elektrische warmtepomp met water als afgiftemedium en een ketel gecombineerd worden voor de verwarming van een gebouw en aangestuurd worden met een gemeenschappelijke regeling die de opwekker met het beste rendement selecteert. Of de hybride warmtepomp werkt als een warmtepomp of als een ketel, hangt af van de regeling en kan wijzigen doorheen het jaar. De regeling kan u instellen op de laagste energieprijs of op de laagste CO2-uitstoot. De regeling houdt ook rekening met de buitentemperatuur en de productie van de zonnepanelen (als die er zijn).
5. Warmtepompboiler
Is een warmtepomp specifiek bedoeld voor de productie van sanitair warm water. De warmtepompboiler recupereert onverwarmde binnen- of buitenlucht en verwarmt hiermee sanitair water. Het verbruik van de warmtepompboiler ligt ongeveer 3 keer lager dan deze van de “klassieke” elektrische boiler.
Een warmtepompboiler kan interessant zijn in combinatie met een lucht-luchtwarmtepomp, omdat deze geen sanitair warm water kan aanmaken.
Een warmtepompboiler kan ook een eerste stap zijn in het verduurzamen van uw woning. Kan u nog niet uw verwarming volledig fossielvrij maken, dan kan u als starten met het fossielvrij maken van uw warm water productie via een warmtepompboiler.
